ΒΙΟΑΞΙΟΠΟΙΩ

Το Έργο BIOΑΞΙΟΠΟΙΩ στοχεύει στην αξιοποίηση αλιευτικών υποπροϊόντων και απορριπτόμενων ιχθυηρών (ΑΛΥΠΑΠΙ) που μέχρι σήμερα απορρίπτονται μέσω της τρέχουσας εμπορικής και μεταποιητικής αλυσίδας για την παραγωγή βιομορίων υψηλής προστιθέμενης αξίας (ΒΥΠΑ). Τα παραγόμενα βιομόρια θα περιλαμβάνουν ζελατίνη, διάφορες μορφές κολλαγόνου, λιπαρά οξέα και ιχνοστοιχεία.

Συγκεκριμένα οι στόχοι του Έργου περιλαμβάνουν:
1. Το σχεδιασμό και την ανάπτυξη δικτύου συλλογής, συντήρησης και διακίνησης πρώτης ύλης ΑΛΥΠΑΠΙ τόσο από τις ιχθυόσκαλες, όσο και από τα διάφορα σημεία μεταπώλησης ψαριών (κεντρικές ιχθυαγορές, super markets, ιχθυοπωλεία, λαϊκές αγορές) προς επιλεγμένα σημεία συλλογής και επεξεργασίας σε εγκαταστάσεις του φορέα ΟΚΑΑ.
2. Τη δημιουργία πρακτικών λύσεων διαχωρισμού και κατάλληλης αποθήκευσης των ΑΛΥΠΑΠΙ ανάλογα με την κατηγορία βιομορίων που θα παράγονται.
3. Τη ανάπτυξη ειδικών πρωτοκόλλων, προσαρμοσμένων σε Ελληνικά είδη ΑΛΥΠΑΠΙ για παραγωγή ΒΥΠΑ (ζελατίνη, υδρολυμένο κολλαγόνο, πεπτίδια κολλαγόνου, λιπαρά οξέα, μέταλλα- ιχνοστοιχεία).
4. Την εκπόνηση τεχνικοοικονομικής μελέτης και ολοκληρωμένου Εθνικού Επιχειρηματικού Σχεδίου σχετικά με την αξιοποίηση όλων των μορφών πρώτης ύλης από ΑΛΥΠΑΠΙ.

Οι ανωτέρω στόχοι αποσκοπούν να προσδώσουν αξία σε κάθε κιλό αλιευμένης και απορριπτόμενης βιομάζας και να εφαρμοστούν πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες, αφού προσαρμοστούν στις Ελληνικές συνθήκες (είδη αλιευμάτων, τρόπος διακίνησης, νομοθεσία, κλπ).

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα αλιεύονται περίπου 65-77.000 τόνοι ιχθυηρών. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, μετά από ανασύσταση της επαγγελματικής αλιευτικής παραγωγής (καταγεγραμμένη και μη καταγεγραμμένη), αλιεύονται περίπου 90-100.000 τόνοι. Εάν αυτά επεξεργαστούν για ανθρώπινη κατανάλωση, τότε απορρίπτεται περίπου ένα 15-25% (εντόσθια, λέπια, ραχοκοκαλιά και κεφάλια). Η ανάλυση έδειξε ότι υπάρχει μια δυνητική πηγή πρώτης ύλης για την παραγωγή βιομορίων υψηλής προστιθέμενης αξίας από ΖΥΠ κατηγορίας 3 της τάξης των 12.000 τόνων από την επεξεργασία των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας στην εμπορική και μεταποιητική αλυσίδα. Σε αυτές τις ποσότητες πρέπει να προστεθούν περί τους 11.000 τόνους απορριπτόμενων αλιευμάτων που καταλήγουν στη θάλασσα από τον Ελληνικό αλιευτικό στόλο και περί τους 700 τόνους αδιάθετων αλιευμάτων που δεν πωλούνται τελικά στις ιχθυόσκαλες μετά τη διαδικασία της δημοπρασίας. Η απόρριψη των ΑΛΥΠΑΠΙ στο περιβάλλον αποτελεί σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση και οικονομική απώλεια. Έτσι, στην Ελλάδα, υπάρχει μια βιομάζα ΑΛΥΠΑΠΙ της τάξης των 20.000 τόνων που παραμένει εντελώς αναξιοποίητη, παρά το γεγονός ότι περιέχει υψηλής αξίας βιομόρια. Ενδεικτικά, 1 κιλό λιπαρών οξέων κοστίζει σήμερα 15-30 €, 1 κιλό ζελατίνης 4-8 € και 1 κιλό πεπτιδίων κολλαγόνου από 14-180 €, ανάλογα με την καθαρότητα και ιδιότητες τους.

Επίσης, από το περιεχόμενο κολλαγόνο μπορούν να προκύψουν, μετά από επεξεργασία, ολιγοπεπτίδια που περιέχουν το διπεπτίδιο προλίνη-υδροξυπρολίνη (Pro-Hyp) και το τριπεπτίδιο προλίνη-υδροξυπρολίνη-γλυκίνη (Pro-Hyp-Gly) που έχουν μεγάλη αξία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη βιομηχανία φαρμάκων, καλλυντικών και τροφίμων (τα συνθετικά κοστίζουν τώρα 10.000 -27.000 US$ ανά κιλό και καθίσταται απαγορευτική η ευρεία χρήση τους).

Η αξιοποίηση των ΑΛΥΠΑΠΙ είναι συνεπώς πολύ σημαντική για τη Γαλάζια Οικονομία στο σύνολό της, καθώς από αυτά μπορούν να προκύψουν προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και ταυτόχρονα να υπάρξουν πολλαπλά και σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη.